-
1 decretum
, decretiрешение, постановление -
2 figo
fīgo, xi, xum, 3 (archaic part. perf. ficta, Lucr. 3, 4; Varr. R. R. 3, 7, 4), v. a. [Gr. sphing-ô, to bind fast; sphigmos, phimos, muzzle; cf. fīlum, for figlum. Curt. Gr. Etym. p. 186; Germ. dick. dicht; Engl. thick. etc., Corss. Krit. Nachtr. p. 233], to fix, fasten, drive or thrust in, attach, affix (class.; cf.: pango, configo, defigo).I.Lit., constr. aliquid, aliquid in with abl. ( poet. also in with acc., or aliquid with abl. only):B.imbrices medias clavulis,
Cato, R. R. 21, 3:palum in parietem,
Plaut. Mil. 4, 4, 4:mucrones in cive an in hoste,
Cic. Phil. 14, 3, 6:tabulam decreti Caesaris aut beneficii,
to post up, id. ib. 1, 1, 3; cf. id. ib. 12, 5 fin.:Antonius accepta grandi pecunia fixit legem a dictatore comitiis latam,
i. e. posted it up as having been carried, id. Att. 14, 12, 1; cf.:adsentiri, ne qua tabula ullius decreti Caesaris figeretur,
id. Phil. 1, 1, 3:fixit leges pretio atque refixit,
Verg. A. 6, 622:quique aera legum vetustate delapsa, noscerent figerentque,
Tac. H. 4, 40:nec verba minacia aere fixo legebantur,
Ov. M. 1, 91:quam damnatis crucem servis fixeras,
hadst fixed in the ground, erected, Cic. Verr. 2, 5, 6, § 12:feraces plantas humo,
to plant, set, Verg. G. 4, 115:clavos verticibus,
Hor. C. 3, 24, 5:cuneos,
Plin. 17, 14, 24, § 109 (dub.):veribus trementia (frusta),
to fix on spits, Verg. A. 1, 212:spicula pectore,
Prop. 2, 13, 2 (3, 4, 2 M.);for which: harundo in vertice fixa,
Hor. S. 1, 8, 7:cristas vertice,
Verg. A. 10, 701:fumantes taedas sub pectore,
id. ib. 7, 457:notas in collo dente,
to impress, Tib. 1, 8, 38:virus in venas per vulnera,
injects, Cic. Arat. 432: vestigia, plants his steps, i. e. moves on, Verg. A. 6, 159:arma quae fixa in parietibus fuerant,
fastened up, hung up, Cic. Div. 1, 34, 74; cf.:scuta sublime fixa,
id. ib. 2, 31, 67:arma ad postem Herculis,
Hor. Ep. 1, 1, 5:arma thalamo,
Verg. A. 4, 495:arma Troïa hic,
id. ib. 1, 248:clipeum postibus,
id. ib. 3, 287:dona Laurenti Divo,
id. ib. 12, 768: ID AES AD STATVAM LORICATAM DIVI IVLII, S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6, 13:qui spolia ex hoste fixa domi haberent,
Liv. 23, 23, 6; 38, 43, 11:navalem coronam fastigio Palatinae domus,
Suet. Claud. 17:luteum opus celsā sub trabe (hirundo),
Ov. F. 1, 158: ipse summis saxis fixus asperis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107, and id. Pis. 19, 43 (Trag. v. 413 ed. Vahl.):aliquem cruci,
nail, Quint. 7, 1, 30; Suet. Dom. 10:corpus lacerum in crucem (al. cruce),
Just. 21, 4 fin.:figit in virgine vultus,
fixes, Verg. A. 12, 70:oculos solo,
id. ib. 1, 482:oculos in terram,
Sen. Ep. 11: in poet. transf.:oculos horrenda in virgine fixus,
Verg. A. 11, 507 (cf.:defixus lumina vultu,
id. ib. 6, 156; Tac. A. 3, 1):Caesar in silentium fixus,
Tac. A. 6, 50 (56):obstipo capite et figentes lumine terram,
Pers. 3, 80:foribus miser oscula figit,
kisses, Lucr. 4, 1179:oscula dulcia,
Verg. A. 1, 687:sedem Cumis,
to fix his abode, Juv. 3, 2:domos,
Tac. A. 13, 54.—Transf., to fix by piercing through, to transfix, pierce (cf. configo, II.):II.hunc intorto figit telo,
Verg. A. 10, 382:hunc jaculo acuto,
Ov. M. 10, 131: hostes telis, Auct. B. Alex. 30 fin.:fixisse puellas gestit (Cupido),
Tib. 2, 1, 71:cervos,
Verg. E. 2, 29:dammas,
id. G. 1, 308; id. A. 5, 515; Sil. 1, 305:cutem (clavi),
Sen. Prov. 3:olli per galeam fixo stetit hasta cerebro,
Verg. A. 12, 537:aprum,
Juv. 1, 23:figar a sagitta,
Ov. H. 16, 278:vulnus,
to inflict, Mart. 1, 61, 4.Trop.A. 1.With in and abl.: ego omnia mea studia, omnem operam, curam, industriam, cogitationem, [p. 749] mentem denique omnem in Milonis consulatu fixi et locavi, Cic. Fam. 2, 6, 3.—2.With in and acc. (rare):3.fixus in silentium,
Tac. A. 6, 50.—In other constructions:B.beneficium, quemadmodum dicitur, trabali clavo,
Cic. Verr. 2, 5, 21, § 53:nostras intra te fige querelas,
Juv. 9, 94:penitus hoc se malum fixit,
Sen. Tranq. 15:nequitiae fige modum tuae,
Hor. C. 3, 15, 2. —(Acc. to I. B.) Of speech, to sting; taunt, rally a person:A.aliquem maledictis,
Cic. N. D. 1, 34, 93:adversarios,
id. Or. 26, 89.—Hence, fixus, a, um, P. a., fixed, fast, immovable.Lit. (very rare):B.illud maneat et fixum sit,
Cic. Rab. Post. 9, 25:inque tuis nunc Fixa pedum pono pressis vestigia signis,
i. e. firmly fixed in, Lucr. 3, 4; cf.in the foll.: astra,
the fixed stars, Manil. 2, 35; so,flammae,
Ov. Tr. 4, 3, 15.— Far more freq.,Trop.:vestigia (integritatis) non pressa leviter, sed fixa ad memoriam illius provinciae sempiternam,
Cic. Sest. 5, 13:non ita fixum, ut convelli non liceret,
id. Clu. 45, 126: fixum et statutum, id. Mur., 30, 62; cf.:consilium fixum,
id. Att. 6, 14, 2:animo fixum immotumque sedere, ne, etc.,
Verg. A, 4, 15: fixum est, with a subj.-clause, it is fixed, determined, Sil. 2, 364; 3, 114:decretum stabile, fixum, ratum,
Cic. Ac. 2, 9, 27; cf.:ratum, fixum, firmum,
permanent, id. ib. 2, 46, 141:illud fixum in animis vestris tenetote,
fixed, impressed, id. Balb. 28, 64: quae perpetuo animo meo fixa manebunt, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3.— Adv.: fixe, fixedly (late Lat.):ubi tenacius habitabit et fixius,
Aug. Ep. 6 fin. -
3 circumspectus [1]
1. circumspectus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. circumspicio), I) überlegt, besonnen, a) passiv, v. Lebl.: verba non c., Ov.: interrogatio c., Quint.: iudicium c., Quint.: circumspectiore curā, Oros.: circumspectissima sanctio decreti, Val. Max. – b) aktiv, umsichtig, v. Pers. (Ggstz. inconsultus, temerarius), canes assidui et c., Col.: est circumspecti hominis etc., Cels.: sive aliquis circumspectior est, Sen. – II) beachtenswert, ansehnlich, ausgezeichnet, honor, Val. Max.: circumspectus genere, Amm.
-
4 foeditas
foeditās, ātis, f. (foedus, a, um), die Scheußlichkeit, Abscheulichkeit, Gräßlichkeit, a) in physischer Hinsicht, Alpium, Liv.: vestitus, Cic.: vulnerum, Liv.: sordium ac squaloris, Sen.: odoris intolerabilis foeditas, Cic.: quaedam vix enarrabilis f. (häßliche Blässe), Quint. – Plur., Tert. ad nat. 2, 13. Arnob. 3, 14: superfluae foeditates (Unrat), Arnob. 2, 16. – b) in moral. Hinsicht, turpificati animi, Cic.: decreti, Liv.: tanta f. supplicii, Liv.: cuius indignitati haec etiam f. accesserat, Iustin.: crescit in dies f. (Niederträchtigkeit) utrāque linguā notata, Plin. ep.: se ingenti foeditate maculavit, Vopisc. – Plur., exsecrandae foeditates, Apul. met. 8, 29 extr.: verborum foeditates, häßliche, schmutzige Ausdrücke, Salv. de gub. dei praef. p. 27 M.
-
5 fremo
fremo, fremuī, fremitum, ere (griech. βρέμω, ich brause, ahd. brëmam, nhd. brumme, ahd. brëmo = nhd. Bremse), ein dumpfes Getöse machen, brummen, summen, dumpf brüllen, -brausen, -rauschen, schnauben, schwirren, I) intr.: a) v. Tieren u. lebl. Subjj.: fremit equus, leo, lupus, Verg.: leo in viros potius quam in feminas fremit, brüllt an, Plin. (vgl. leonum est fremere vel rugire, Sall. fr.): fremit equus, Verg.: fremunt venti, Ov.: fremunt ripae, rauschen, Verg.: v. Abstr., in Ausonia arena terror fremit (brummt, poet. v. Löwen, der die Leute in Schrecken setzt), Mart. – b) v. Menschen = murmeln, sich murmelnd äußern, simul ore fremebant, murmelten beifällig, erhoben ein Beifallsgemurmel, Verg.: laetitiā fremunt, erhoben ein freudiges Gemurmel, Verg.: omnes magno circum ore fremebant, wehklagten laut, Verg.: dira fremens, grimmig die Stimme erhebend, Verg.: acerba fremens, knirschend vor Schmerz, Verg.: adversus iniuriam decreti fremere, seinen Unwillen äußern, Liv.: Volscos Aequosque fremere ob communitam Verruginem, daß V. u. Äqu. unwillig seien wegen usw., Liv.: u. so patres non pro communicatis sed pro amissis honoribus fremere, Liv.: v. der Fama, illa fremens habitat sub nubibus imis, Val. Flacc.: rumor de tibicine fremit in theatro, das Gerücht murmelt, es geht ein dumpfes Gerede über usw., Phaedr. – II) tr.: 1) hermurmeln, murmelnd ertönen-, hören-, vernehmen lassen, im geheimen vor sich od. unter sich äußern, hymenaeum fremunt aequales, Pacuv. fr.: uno omnes eadem ore fremebant, Verg. – m. Acc. u. Infin., falsas esse et a scriba vitiatas (litteras) fremebant, Liv.: adesse legiones gaudio alacres fremunt, Liv. – 2) über etw. murren, unwirsch sein, in Unwillen ausbrechen, seinen Unwillen äußern, etw. unwillig vernehmen lassen, heftig (laut) äußern od. erklären, hoc frementes Galli, Hor.: haec fremunt plebes, Liv.: quae ipsi inter se fremere occulti soliti erant, Liv. – m. Acc. u. Infin., iam vero Arrius consulatum sibi ereptum fremit, Cic.: quem fremunt omnes praevaricatum (esse), den der allgemeine Unwille der unredlichen Prozeßführung bezichtigt, Cic.: iam militibus castra urbemque se oppugnaturos frementibus, Liv.: M. Bruti epistulae frementes fibulas tribunicias ex auro geri, Plin. 33, 39. – 3) murrend sich gegen etwas auflehnen, imperia, Cass. b. Serv. Verg. Aen. 1, 56 (60). – 4) lärmend od. tobend-, laut verlangen, auf etw. bestehen, arma, Verg. Aen. 7, 460 u. 11, 453: bellum, Acc. tr. 488. – m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 8, 13, 1: m. folg. ne u. Konj., Tac. ann. 3, 45.
-
6 purgatio
pūrgātio, ōnis, f. (purgo), die Reinigung, I) eig. u. meton.: 1) eig.: cloacarum, Traian. in Plin. ep.: frumenti, Chalcid. Tim.: menstrua, die monatliche Reinigung der Frauen, Plin.: alvi, u. im Zshg. ohne alvi, das Laxieren, Abführen, Cic. – 2) meton.: a) der Abwurf, p. ferri, die Schlacken, Th. Prisc. 1, 1. – b) Plur. purgationes, Abführungsmittel, Cic. ep. 16, 10, 1. – II) übtr.: A) die Berichtigung, Klarstellung, decreti cuiuspiam ex philosophia perperam invulgati purgatio, Gell. 18, 2, 6. – B) die Entschuldigung, Rechtfertigung, Ter., Cic. u.a. – C) die relig. Reinigung von der Sculd, die Sühne, Plin. 15, 135. Fest. 213 (a), 26.
-
7 rescissio
re-scissio, ōnis, f. (rescindo), die Aufhebung, prioris decreti, ICt.: emptionis, ICt. – übtr., mortis, Tert. de res. carn. 57, 5: sacramentorum violatio atque resc., Augustin. c. Crescon. 2, 8. § 10: Ggstz. institutio, Tert. adv. Marc. 2, 7.
-
8 supprimo
supprimo, pressī, pressum, ere (sub u. premo), I) herunterdrücken, herabdrücken; dah. 1) in den Grund bohren, navem, Liv. u. Iustin. – 2) zurückhalten, a) = in der Bewegung, im Laufe einhalten, aufhalten, anhalten, zurückhalten, Einhalt tun, hemmen, sanguinem, Cels.: fontem, fontes, verstopfen, Ov.: ebenso calvum, Cels.: classem, Nep.: hostem, Caes.: iter, Caes.: fugam, Ov.: impetum (Angriff) militum, Liv.: vocem = leise reden (Ggstz. vocem attollere), Quint.; u. = schweigen, Ov.: iram, Liv.: iustam iram, Ov.: habenas aërii cursus, Ov.: aegritudinem, Cic. – b) = bei sich behalten, verhehlen, verschweigen, unterdrücken, pecuniam, nummos, unterschlagen, Cic.: famam decreti, Liv.: nomen alcis, Tac.: cetera, Lucan.: nec Anaxagoras quidem supprimendus est, Val. Max.: male coërcitam famam supprimentes augebant, Tac.: omnes illos megistanas et satrapas oblivio alta suppressit, Sen. – II) hinaufdrücken, hinauftreiben (Ggstz. deprimere), Vitr. 9, 1, 4.
-
9 comprobo
comprobo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] approuver (complètement). [st2]2 [-] montrer comme vrai, prouver, confirmer, justifier, démontrer.* * *comprobo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] approuver (complètement). [st2]2 [-] montrer comme vrai, prouver, confirmer, justifier, démontrer.* * *Comprobo, comprobas, pen. corr. comprobare. Caesar. Approuver.\Authoritatem decreti alicuius comprobare. Cic. Homologuer, ou Emologuer.\Re aliquid comprobare. Terent. Monstrer par effect.\Comprobare silentio honorem alicuius. Liu. Approuver en n'y contredisant point.\Testimonio alicuius rem aliquam comprobare. Cic. Prouver.\Comprobare. Cic. Monstrer estre vray. -
10 circumspectus
1. circumspectus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. circumspicio), I) überlegt, besonnen, a) passiv, v. Lebl.: verba non c., Ov.: interrogatio c., Quint.: iudicium c., Quint.: circumspectiore curā, Oros.: circumspectissima sanctio decreti, Val. Max. – b) aktiv, umsichtig, v. Pers. (Ggstz. inconsultus, temerarius), canes assidui et c., Col.: est circumspecti hominis etc., Cels.: sive aliquis circumspectior est, Sen. – II) beachtenswert, ansehnlich, ausgezeichnet, honor, Val. Max.: circumspectus genere, Amm.————————2. circumspectus, ūs, m. (circumspicio), I) das Umherblicken, Umherspähen, cervix flexilis ad circumspectum, Plin. 11, 177: natura circumspectum omnium nobis dedit, das U, nach allen Seiten, Sen. de otio sap. 32, 3. – übtr., das allseitige, umsichtige Erwägen einer Sache, die Aufmerksamkeit auf etw., detinere alqm ab circumspectu rerum aliarum, Liv. 44, 35, 16: malique (mens) in circumspectu stat sine fine sui, Ov. trist. 4, 6, 44. – II) der Umblick, eo se progressos, unde in omnes partes circumspectus esset, Liv. 10, 32, 10. – m. folg. indir. Fragesatz, facilis est circumspectus, unde exeam, quo progrediar, quid ad dextram, quid ad sinistram sit, Cic. Phil. 12, 26.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumspectus
-
11 foeditas
foeditās, ātis, f. (foedus, a, um), die Scheußlichkeit, Abscheulichkeit, Gräßlichkeit, a) in physischer Hinsicht, Alpium, Liv.: vestitus, Cic.: vulnerum, Liv.: sordium ac squaloris, Sen.: odoris intolerabilis foeditas, Cic.: quaedam vix enarrabilis f. (häßliche Blässe), Quint. – Plur., Tert. ad nat. 2, 13. Arnob. 3, 14: superfluae foeditates (Unrat), Arnob. 2, 16. – b) in moral. Hinsicht, turpificati animi, Cic.: decreti, Liv.: tanta f. supplicii, Liv.: cuius indignitati haec etiam f. accesserat, Iustin.: crescit in dies f. (Niederträchtigkeit) utrāque linguā notata, Plin. ep.: se ingenti foeditate maculavit, Vopisc. – Plur., exsecrandae foeditates, Apul. met. 8, 29 extr.: verborum foeditates, häßliche, schmutzige Ausdrücke, Salv. de gub. dei praef. p. 27 M.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > foeditas
-
12 fremo
fremo, fremuī, fremitum, ere (griech. βρέμω, ich brause, ahd. brëmam, nhd. brumme, ahd. brëmo = nhd. Bremse), ein dumpfes Getöse machen, brummen, summen, dumpf brüllen, -brausen, -rauschen, schnauben, schwirren, I) intr.: a) v. Tieren u. lebl. Subjj.: fremit equus, leo, lupus, Verg.: leo in viros potius quam in feminas fremit, brüllt an, Plin. (vgl. leonum est fremere vel rugire, Sall. fr.): fremit equus, Verg.: fremunt venti, Ov.: fremunt ripae, rauschen, Verg.: v. Abstr., in Ausonia arena terror fremit (brummt, poet. v. Löwen, der die Leute in Schrecken setzt), Mart. – b) v. Menschen = murmeln, sich murmelnd äußern, simul ore fremebant, murmelten beifällig, erhoben ein Beifallsgemurmel, Verg.: laetitiā fremunt, erhoben ein freudiges Gemurmel, Verg.: omnes magno circum ore fremebant, wehklagten laut, Verg.: dira fremens, grimmig die Stimme erhebend, Verg.: acerba fremens, knirschend vor Schmerz, Verg.: adversus iniuriam decreti fremere, seinen Unwillen äußern, Liv.: Volscos Aequosque fremere ob communitam Verruginem, daß V. u. Äqu. unwillig seien wegen usw., Liv.: u. so patres non pro communicatis sed pro amissis honoribus fremere, Liv.: v. der Fama, illa fremens habitat sub nubibus imis, Val. Flacc.: rumor de tibicine fremit in theatro, das Gerücht murmelt, es geht ein dumpfes Gerede über————usw., Phaedr. – II) tr.: 1) hermurmeln, murmelnd ertönen-, hören-, vernehmen lassen, im geheimen vor sich od. unter sich äußern, hymenaeum fremunt aequales, Pacuv. fr.: uno omnes eadem ore fremebant, Verg. – m. Acc. u. Infin., falsas esse et a scriba vitiatas (litteras) fremebant, Liv.: adesse legiones gaudio alacres fremunt, Liv. – 2) über etw. murren, unwirsch sein, in Unwillen ausbrechen, seinen Unwillen äußern, etw. unwillig vernehmen lassen, heftig (laut) äußern od. erklären, hoc frementes Galli, Hor.: haec fremunt plebes, Liv.: quae ipsi inter se fremere occulti soliti erant, Liv. – m. Acc. u. Infin., iam vero Arrius consulatum sibi ereptum fremit, Cic.: quem fremunt omnes praevaricatum (esse), den der allgemeine Unwille der unredlichen Prozeßführung bezichtigt, Cic.: iam militibus castra urbemque se oppugnaturos frementibus, Liv.: M. Bruti epistulae frementes fibulas tribunicias ex auro geri, Plin. 33, 39. – 3) murrend sich gegen etwas auflehnen, imperia, Cass. b. Serv. Verg. Aen. 1, 56 (60). – 4) lärmend od. tobend-, laut verlangen, auf etw. bestehen, arma, Verg. Aen. 7, 460 u. 11, 453: bellum, Acc. tr. 488. – m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 8, 13, 1: m. folg. ne u. Konj., Tac. ann. 3, 45. -
13 purgatio
pūrgātio, ōnis, f. (purgo), die Reinigung, I) eig. u. meton.: 1) eig.: cloacarum, Traian. in Plin. ep.: frumenti, Chalcid. Tim.: menstrua, die monatliche Reinigung der Frauen, Plin.: alvi, u. im Zshg. ohne alvi, das Laxieren, Abführen, Cic. – 2) meton.: a) der Abwurf, p. ferri, die Schlacken, Th. Prisc. 1, 1. – b) Plur. purgationes, Abführungsmittel, Cic. ep. 16, 10, 1. – II) übtr.: A) die Berichtigung, Klarstellung, decreti cuiuspiam ex philosophia perperam invulgati purgatio, Gell. 18, 2, 6. – B) die Entschuldigung, Rechtfertigung, Ter., Cic. u.a. – C) die relig. Reinigung von der Sculd, die Sühne, Plin. 15, 135. Fest. 213 (a), 26.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > purgatio
-
14 rescissio
re-scissio, ōnis, f. (rescindo), die Aufhebung, prioris decreti, ICt.: emptionis, ICt. – übtr., mortis, Tert. de res. carn. 57, 5: sacramentorum violatio atque resc., Augustin. c. Crescon. 2, 8. § 10: Ggstz. institutio, Tert. adv. Marc. 2, 7.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rescissio
-
15 supprimo
supprimo, pressī, pressum, ere (sub u. premo), I) herunterdrücken, herabdrücken; dah. 1) in den Grund bohren, navem, Liv. u. Iustin. – 2) zurückhalten, a) = in der Bewegung, im Laufe einhalten, aufhalten, anhalten, zurückhalten, Einhalt tun, hemmen, sanguinem, Cels.: fontem, fontes, verstopfen, Ov.: ebenso calvum, Cels.: classem, Nep.: hostem, Caes.: iter, Caes.: fugam, Ov.: impetum (Angriff) militum, Liv.: vocem = leise reden (Ggstz. vocem attollere), Quint.; u. = schweigen, Ov.: iram, Liv.: iustam iram, Ov.: habenas aërii cursus, Ov.: aegritudinem, Cic. – b) = bei sich behalten, verhehlen, verschweigen, unterdrücken, pecuniam, nummos, unterschlagen, Cic.: famam decreti, Liv.: nomen alcis, Tac.: cetera, Lucan.: nec Anaxagoras quidem supprimendus est, Val. Max.: male coërcitam famam supprimentes augebant, Tac.: omnes illos megistanas et satrapas oblivio alta suppressit, Sen. – II) hinaufdrücken, hinauftreiben (Ggstz. deprimere), Vitr. 9, 1, 4.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > supprimo
-
16 auctoritas
1) уважение, достоинство, а) вооб.напр. dignitatis auct. (1. 19 § 1, D. 1, 18);dignitatis et auct. (1. 3 § 2. D. 22, 5. 1. 5. D. 36, 1);
auctoritas populi (Gai. I. 21a. II. 98. III. 224 (praetoris);
2) значение источника права, или сила суд. решения, auct. rerum perpetuo similiter judieat. (1. 38. D. 1, 3), legis (1. 11 § 1. D. 24, 2);b) в особ. научное значение, авторитет, propter auct. Hippocratis (1. 12. D. 1, 5), именно о праве, auct. prudentium(1. 7. pr. D. 1, 1), constituentium (1. 16. D. 1, 3), veterum (1. 51. § 1. D. 9, 2)
3) постановление, определение источника права, juris auct., юрид. начало, правило (1. 36 D. 40, 7. 1. 20 D. 40, 9);juris (1. 2 § 47. D. 2, 2. 1. 112 § 4. D. 30), sententiae (1. 16 § 6. D 10, 1), rei judicatae (1. 3 § 3. D. 27, 9. 1. 14. § 1. D. 49, 1), judicati (1. 7. C. 7, 45. 1. 4 C. 7, 46).
auct. S Cti (1. 9. D. 27, 9. 1. 3 § 1. D. 47, 22), decreti (1. 50. D. 36, 1), rescripti (1. 5. C. 8, 56);
4) соизволение, приказ императора или сановников, auctoritate Principis adoptare (1. 2 pr. D. 1,7);legum (1. 13. C. 1, 18. 1. 13. C. 8, 36), legis falcid. (1. 10 C. 3, 36).
ex auct. Princip. agrum tenere (1. 63 § 4. D. 41, 1);
judicem dare (1. 3. D. 49, 3);
sine Praetoris auct. restituere etc. (1. 5 § 4. 5. 8. D. 27, 9); (1. 26 D. 3, 5);
5) юрид. значение фактических отношений и положений (1. 26. D. 39, 3). 6) приобретение права от т. н. auctor;patris auct. (1. 9. pr. D. 23, 2): sua auctor. bona distrahere (1. 6 § 2. D. 42, 1); особ. удостоверение опекуна при совершении малолетним юрид. актов (tit. D. 26, 8).
7) ответственность auctor a по очистке (Рaul. II. 17. § 1, 3: тж. право требовать от auctor, a вознаграждения за evictio (1. 76 D. 21, 2). 8) титул сановников (1. 5. C. Th. 7, 7).instrumentum auctoritatis, документ купли-продажи, купчая (1. 43 pr. D. 13, 7).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > auctoritas
-
17 interponere
1) ставить между, вставлять: a) interpositum esse, лежать, стоять: между б) строениями (1. 7 § 1 D. 8, 4), в) о времени (1. 33 D. 23, 2. 1. 4 D. 37, 10. 1. 135 § 2 D. 45, 1. 1. 6 § 3 D. 45, 2. 1. 23 § 4 D. 48, 5);b)interpon. aliquem, представить заступника (1. 32 § 2 D. 16, 1. 1. 5 pr. 1. 11 § 6-8 D. 24, 1. 1. 14 D. 42, 8);
interpositus curator, procurator (1. 32 § 4 D. 26, 7. 1. 3 pr. D 46, 8);
interposita persona s. interpositus, представитель, посредник (1. 18 D. 23, 1. 1. 5 § 2 D. 24, 1. 1. 57 D. 35, 1. 1. 12 D. 38, 5. 1. 4 D. 39, 5);
c) se interpon. б) взять на себя чужой долг (1. 6. § 1. 1. 23 C. 4, 29); в) вмешиваться (1. 16 § 3 1. 24 § 1 D. 4, 4. 1. 3 § 1 D. 4, 8. 1. 5 § 2 D. 24, 3. 1. 15 § 7 D. 42, 1); такое значение имеют: interp. auctoritatem suam (1. 2 § 2 D. 50, 2);
officium suum (1. 30 D. 10, 2. 1. 5 D. 40, 12); г) заниматься, negotiis se interp. (1. 8 § 2 D. 50, 7);
d) interpon. appellationem, provocationem, обжаловать решение (1. 18. 24 § 1. 1. 28 pr. D. 49, 1. 1. 1 pr. D. 49, 6. 1. un. pr. § 5 D. 49, 7);
e) interponi, являться, inimicitiae interpositae (1. 3 § 11 D. 34, 4);
2) особ. о совершени а) юридич. акта, действия, interp. cautionem, tutelam (1. 15 § 1. 1. 11 D. 7, 9. 1. 57 D. 24, 3. 1. 8 pr. D. 31. 1. 71 pr. D. 35, 1. 1. 32 D. 39, 2);nuptiae interpos. (1. 21 D. 40, 9).
satisdationem (1. 67 D. 35, 1. 1. 3 § 10 D. 35, 3. 1. 20 § 1 D. 39, 1);
stipu. lationem (1. 5 D. 2, 15. 1. 1 § 1 D. 7, 91. 36 D. 19, 1. 1. 20 D. 21, 1. 1. 23. 24. pr. D. 39, 2. 1. 48 D. 42, 1);
obligationem (1. 12 § 1 D. 20, 5);
pactum (1. 1 eod. 1. 3 D. 20, 3. 1. 5 pr. D. 20, 6. 1. 12 § 1 D. 23, 4);
contractum (1. 73 pr. D. 36, 1);
locationem (1. 44 D. 46, 1);
donationem (1. 40 D. 39, 6);
delegationem (1. 40 § 2 D. 2, 14);
acceptil ationem (1. 13 § 6 D. 46, 4);
b) об обещании: tacitam fidem interp. (1. 46 D. 5, 3. 1. 10 § 2 D. 34, 9); об объявлении воли: interp. testationem voluntatis contrariae (1. 16 D. 14, 6); с) об исполнении присяги: iusiur. interpositum (1. 28 § 1 1. 40. 42. pr. D. 12, 2);
d) о составлении письменного акта: interp. instrumentum (1. 35 D. 2, 14. 1. 72 D. 21, 2. 1. 134 pr. D. 45, 1);
scripturam (1. 61 pr. D. 44, 7);
e) об удостоверении опекуна при совершении малолетним юридич. актов, auctoritas tutoris (1. 18 pr. D. 26, 7. 1. 9 § 5. 1. 13 D. 26, 8. 1. 25 § 4 D. 29, 2);
f) об издании декрета (1. 29 § 2 D. 4, 4. 1. 5. 7 § 1 D. 26, 3. 1. 7 § 1 D. 27, 10. 1. 6. 7 § 7 D. 37, 10);
interpositio decreti (1. 18 C. 5, 71. 1. 4 C. 5, 72. 1. 3 C. 5, 73);
g) о совершении противоправного действия: fraus interposita (1. 3 § 2 D. 49, 14);
3) прибавлять, apponere: conditio interposita (1. 31 D. 44, 7).dolus interpositus (1. 1 C. 5, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > interponere
-
18 dēcrētum
dēcrētum ī, n [decerno], a decree, decision, ordinance, vote, resolution: Hoc decreto eum consul senatu prohibuit, in pursuance of, Cs.: decreta vendere: recito decretum: decurionum: decretum fit, uti, etc., S. — A resolve, determination, plan: inter haec decreta, S.: decretum consulis subvortere, S.— A principle, doctrine, dogma.* * *dogma, principle, doctrine; idea held w/conviction; course of action, resolve; decree, ordinance; legal decision, vertict, order (judge), sentence; vote -
19 circumspicio
circum-spĭcĭo, exi, ectum, 3 ( perf. sync. circumspexti, Ter. Ad. 4, 5, 55; inf. sync. circumspexe, Varr. ap. Non. p. 106, 16, or Sat. Men. 82), v. n. and a. (class.).I.Neutr., to look about one ' s self, to cast a look around; or, with an obj.-clause, to observe, see, look about:(β).circumspicedum, numquis est, Sermonem nostrum quiaucupet,
see whether there is any one, Plaut. Most. 2, 2, 41; 2, 2, 43; Ter. And. 2, 2, 20;Varr. l. l.: suus conjux ubi sit circumspicit,
Ov. M. 1, 605:circumspicere late,
Quint. 10, 3, 29:num quid circumspexti?
Ter. Ad. 4, 5, 55:diversi circumspiciunt,
Verg. A. 9, 416:qui in auspicium adhibetur nec suspicit nec circumspicit,
Cic. Div. 2, 34, 72:circumspicit, aestuat, of one in trouble or perplexity,
id. Rosc. Com. 14, 43; cf. Liv. 21, 22, 7.—Sometimes circumspicere se, to look about one ' s self:B.circumspicedum te, ne quis adsit arbiter,
Plaut. Trin. 1, 2, 109; Varr. ap. Non. p. 106, 16;Auct. B. Afr. 47: numquamne te circumspicies?
Cic. Par. 4, 2, 30.—In partic., to look about one ' s self with haughtiness; to think highly of one ' s self:usque eone te diligis et magnifice circumspicis?
Cic. Rosc. Com. 2, 5;and trop. of language: Romanus sermo magis se circumspicit et aestimat praebetque aestimandum,
Sen. Ep. 40, 11.—Trop., to exercise foresight, be cautious, take heed:II.esse circumspiciendum diligenter, ut, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10: cui mandetis (rempublicam) circumspicite [p. 342] Sall. H. 2, 41, 10 Dietsch.—Esp. freq.,Act., to view on all sides, to survey:2.cum sua quisque miles circumspiceret,
looked carefully to see, Caes. B. G. 5, 31; Liv. 9, 28, 5:tam latā acie ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant,
Liv. 37, 41, 4:lucos,
Ov. M. 5, 265:amictus,
to review, id. ib. 4, 318; so,habitum suum,
Plin. Ep. 4, 11, 3; cf. under circumspectus, adv.—To descry, get sight of by looking around:B.saxum circumspicit ingens,
Verg. A. 12, 896:Athin,
Ov. M. 5, 72.—Transf., of things:C.in latus omne patens turris circumspicit undas,
Ov. H. 6, 69.—Trop.1.To view something mentally, to survey, ponder upon, weigh, consider (syn.:2.considero, perpendo): reliqua ejus consilia animo circumspiciebat,
Caes. B. G. 6, 5:circumspicite paulisper mentibus vestris hosce ipsos homines,
Cic. Sull. 25, 70; cf.se,
id. Par. 4, 2, 30:neque temere consulem saltatorem vocare, sed circumspicere, quibus praeterea vitiis adfectum esse necesse sit eum, etc.,
id. Mur. 6, 13.—So with rel. -clause, Sall. H. 2, 41 Dietsch; Sen. Ep. 70, 5; Calp. Ecl. 5, 95:circumspectis rebus omnibus rationibusque subductis summam feci,
Cic. Fam. 1, 9, 10:permulta sunt in causis circumspicienda, ne quid offendas,
id. de Or. 2, 74, 301; id. Agr. 1, 8, 23; id. Fam. 5, 13, 3:circumspicite celeriter animo, qui sint rerum exitus consecuti,
id. Leg. 2, 17, 42:vide, quaere, circumspice, si quis est forte ex eā provinciā qui te nolit perisse,
id. Verr. 2, 3, 77, § 180; id. Clu. 53, 147; id. Cat. 4, 2, 4; Liv. 23, 20, 6; cf. Tac. H. 2, 6; Suet. Aug. 63.—With ut and subj., Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10; Ov. Tr. 1, 1, 87:cum circumspicerent Patres quosnam consules facerent,
Liv. 27, 34, 1.—To look about for something with desire, to seek for, etc. (so mostly since the Aug. per.):A.nec, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circumspicere,
Liv. 5, 6, 2; 7, 14, 6:externa auxilia,
id. 1, 30, 6; cf. Just. 22, 5, 4:fugam,
Tac. A. 14, 35; Just. 2, 12, 26:novas belli causas,
id. 31, 1, 8; Verg. G. 3, 390; Plin. Ep. 3, 3, 3:peregrinos reges sibi,
Just. 40, 1, 1; 22, 5, 4:viresque suas circumspectantes his validiores,
Amm. 22, 8, 18.—Hence, circumspectus, a, um, P. a.Of things, weighed with care, well considered, guarded, circumspect (perh. not ante - Aug.):2.verba non circumspecta,
Ov. F. 5, 539:judicium,
Quint. 10, 1, 26:interrogatio,
id. 5, 7, 31:moderatio animi,
Val. Max. 4, 3, 4:circumspectissima sanctio decreti,
id. 1, 1, 20.—Transf. to the person who carefully weighs a thing, circumspect, considerate, cautious, wary, provident, heedful:B.modo circumspectus et sagax, modo inconsultus et praeceps,
Suet. Claud. 15:circumspectissimus et prudentissimus princeps,
id. Tib. 21:tenues et circumspecti,
Quint. 12, 10, 23; Cels. 3, 9 fin.:omnes,
Col. 1, 8, 16; 1, 7, 12:sive aliquis circumspectior est,
Sen. Q. N. 5, 1, 5.—Of dogs:assidui et circumspecti magis quam temeraril,
Col. 7, 12, 5.—In late Lat., worthy of consideration, respected, distinguished:circumspectum et verecundum nomen populi Romani,
Amm. 14, 6, 6:colores,
id. 28, 4, 12:circumspectus genere, famā potentiāque,
id. 18, 10, 1.—Hence, circumspectē, adv., with consideration, with mature deliberation, warily, cautiously, considerately, circumspectly, etc.:circumspecte compositeque indutus et amictus,
Gell. 1, 5, 2 (cf. supra, II. D.):circumspecte vestiti,
Amm. 27, 3, 14:circumspecte facti versus,
Gell. 9, 10, 6:facere aliquid,
Dig. 4, 4, 7, § 8: parcius et circumspectius faciendum est, * Quint. 9, 2, 69:circumspectius donare, eligere eos, in quos merita conferantur,
Sen. Ben. 3, 14, 1. -
20 rescissio
rēscissĭo, ōnis, f. [rescindo, II.), a making void, annulling, rescinding, rescission (in jurid. and eccl. Lat.).I.Lit.:II.prioris decreti,
Dig. 50, 9, 5:emptionis,
ib. 43, 24, 11 fin.:emancipationis,
ib. 37, 4, 3.—Trop.:mortis,
Tert. Res. Carn. 57, 5; cf. id. adv. Marc. 2, 7.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
DECRET — decreti, decreto … Abbreviations in Latin Inscriptions
Kingdom of the Two Sicilies — For other uses, see Two Sicilies (disambiguation). Kingdom of the Two Sicilies Regno delle Due Sicilie (it) Regno d’’e Doje Sicilie (nap) Regnu dî Dui Sicili (scn) … Wikipedia
The People of Freedom — Infobox Italian political party name english = The People of Freedom leader = Silvio Berlusconi leader1 title = leader1 name = leader2 title = leader2 name = leader3 title = leader3 name = leader4 title = leader4 name = foundation = 18 November… … Wikipedia
Natale Bonifacio — de Sebenico (1537/1538 23 February 1592), (of Šibenik, where he was born and died) was a producer of engravings and woodcuts in Rome, where he lived and worked for most of his life. Contents 1 Exhibitions 2 Bibliography 3 Notes … Wikipedia
Italienische Politik — Italien ist eine parlamentarische Republik. Inhaltsverzeichnis 1 Vorgeschichte: das Königreich Italien 1.1 Staatsaufbau 1.2 Wahlsystem 1.3 Parteiensystem 1.4 … Deutsch Wikipedia
Politisches System Italiens — Italien ist eine parlamentarische Republik. Inhaltsverzeichnis 1 Vorgeschichte: das Königreich Italien 1.1 Staatsaufbau 1.2 Wahlsystem 1.3 Parteiensystem … Deutsch Wikipedia
Juan Pablo II — Papa de la Iglesia católica Juan Pablo II. 16 de octubre de 1978 – … Wikipedia Español
Renato Balduzzi — (* 12. Februar 1955 in Voghera) ist ein italienischer Rechtswissenschaftler und Politiker. Er wurde am 16. November 2011 vom italienischen Ministerpräsidenten Mario Monti zum italienischen Gesundheitsminister ernannt.[1] Inhaltsverzeichnis 1… … Deutsch Wikipedia
Manfred Pinzger — Senator Manfred Pinzger mit Kammerabgeordneten Siegfried Brugger Manfred Pinzger (* 5. November 1959 in Schlanders) ist ein italienischer Politiker und Mitglied der Südtiroler Volkspartei (SVP). Seit 2006 ist Pinzger Senator und als solcher… … Deutsch Wikipedia
premessa — pre·més·sa s.f. CO 1a. asserzione, osservazione che si formula prima del discorso principale per chiarimento o per informazione o come punto di partenza di un argomentazione: fare una premessa, entrare subito in argomento senza tante premesse… … Dizionario italiano
Rosetta Stone — For other uses, see Rosetta Stone (disambiguation). The Rosetta Stone in the British Museum The Rosetta Stone is an ancient Egyptian granodiorite stele … Wikipedia